Extremen in Maasafvoer vragen om nauwere internationale samenwerking
Transparantie rond lozingsvergunningen dringend nodig
“Hoewel de waterkwaliteit van de Maas de laatste decennia is verbeterd, blijven lozingen op oppervlaktewater in binnen en buitenland een bedreiging vormen. 7 miljoen mensen in Nederland en Vlaanderen’ zijn voor hun drinkwater afhankelijk van de waterkwaliteit van deze bron”. Dat zegt RIWA-Maas bij de publicatie van het jaarrapport over 2020. “Er is te weinig transparantie rond lozingsvergunningen. Stoffen die een risico voor de drinkwaterbereiding zijn, ontbreken daarin vaak. Ook hebben we dringend meer inzicht nodig in wat er over de grens in het water terechtkomt, want 90 tot 95 procent van het Nederlandse Maaswater komt uit het buitenland”, aldus directeur Maarten van der Ploeg.
RIWA toetst de waterkwaliteit van de Maas aan de hand van het European River Memorandum, de kwaliteitsstandaard van 170 Europese drinkwaterbedrijven voor rivierwater. De zogenoemde opkomende stoffen zijn een belangrijk aandachtspunt. Voor deze stoffen bestaan nog geen normen, of is de schadelijkheid nog niet vastgesteld. Het gaat vaak om stoffen van industriële herkomst, maar ook om restanten van geneesmiddelen. Om beter grip te krijgen op deze verontreinigingen, pleit RIWA voor meer internationale samenwerking: uitwisseling van informatie over lozingsvergunningen, leren van elkaars ervaringen om vergunningen aan te scherpen en – uiteindelijk – grensoverschrijdende bronbescherming door strikte handhaving en toezicht.
“In het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving is nog veel verbetering mogelijk” zegt Maarten van der Ploeg, directeur van RIWA-Maas. “De milieu-informatie uit de industrie is niet actueel en stoffen die een risico vormen voor de drinkwaterproductie ontbreken vaak in vergunningen. Om de waterkwaliteit van de Maas goed te kunnen bewaken is het essentieel om beter te weten wat in de rivier terecht komt en waar. Dat betekent dat lozingsvergunningen op de rivier actueel, compleet en publiek toegankelijk moeten zijn. Daar worden nu stappen gezet, onder andere door Rijkswaterstaat. Daarmee zijn we er nog niet, er is nog veel te doen om ook inzicht in lozingen op het rioolstelsel te krijgen, wat via de rioolwaterzuiveringen in de Maas terecht komt.”
De afgelopen jaren kenmerkten zich door extremen in de Maasafvoer. Vier droge zomers zijn gevolgd door zware overstromingen. Veruit het grootste deel van het Maaswater dat in Nederland en Vlaanderen wordt gebruikt voor de drinkwatervoorziening is afkomstig uit het buitenland. Juist bij laagwater is de Maas kwetsbaar voor incidenten of (industriële) lozingen. Verontreinigingen worden dan minder verdund en nauwelijks afgevoerd. Naar verwachting zullen langdurige perioden met lage rivierafvoeren afgewisseld met hoge afvoeren en overstromingen in de toekomst vaker voorkomen. Om meer inzicht te krijgen in de gevolgen van klimaatverandering voor de beschikbaarheid van water in het internationale Maasstroomgebied is RIWA-Maas een onderzoek gestart, Hier wordt actief de samenwerking gezocht met andere Maas-gebruikers gezocht.
In het jaarrapport 2020 geeft RIWA-Maas concrete aanbevelingen om de Maas als bron voor drinkwater duurzaam te beschermen. Het betreft waterkwaliteit én de waterbeschikbaarheid:
- Atlas van de Schone Maas: maakt informatie over de invloed van de omgeving op de kwaliteit van de Maas transparant en toegankelijk voor het hele stroomgebied;
- hanteer het voorzorgbeginsel voor microverontreinigingen, zoals PFAS;
- optimaliseer het E-PRTR voor vergunningverlening en handhaving: maak milieu-informatie uit de industrie actueel, en vul deze aan met informatie voor de drinkwaterbereiding;
- organiseer meer onderzoek naar de laagwaterproblematiek en voer de internationale dialoog.
Het volledige rapport van de Vereniging van Rivierwaterbedrijven over de waterkwaliteit van Maas in 2020 is verkrijgbaar via: https://www.riwa-maas.org/publicatie/riwa-jaarrapport-2020-de-maas/
