Rechtbank Den Haag: verbod op professioneel gebruik gewasbeschermingsmiddelen buiten landbouw blijft in stand

Bij Koninklijk Besluit van 9 maart 2016 is het professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de land- en tuinbouw niet meer toegestaan. Dit geldt vanaf 1 april 2016 op verharde oppervlakken en vanaf 1 november 2017 op alle oppervlakken. Het verbod streeft er naar het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen terug te dringen om zo verontreiniging van het grond- en oppervlaktewater en door deze middelen te verminderen.

Nefyto en Artemis zijn tegen dit verbod door de Staat in beroep gegaan. Zij zijn van mening dat een wettelijke grondslag voor dit verbod ontbeert. Het verbod is gebaseerd op de Richtlijn Duurzaam Gebruik Pesticiden. Volgens Nefyto en Artemis biedt deze richtlijn geen grondslag voor een algemeen gebruiksverbod, aangezien biologische (laag-risico) middelen hier ook onder vallen. Nefyto en Artemis menen dat het verbod de geharmoniseerde toelatingsprocedure van gewasbeschermingsmiddelen in Europa doorkruist.  In dit Europese kader zijn de middelen reeds aan een strenge risico-evaluatie onderworpen. Ook zou het verbod volgens Nefyto en Artemis een beperking van het vrije verkeer van goederen binnen de Europese Unie zijn. In hun bezwaar beargumenteren zij dat deze beperking niet gerechtvaardigd kan worden: de noodzaak van het verbod is niet aangetoond, het verbod is onevenredig en niet geschikt om de door de wetgever gestelde doelen te bereiken.

De rechtbank heeft in de uitspraak op 16 januari 2019 alle vorderingen van Nefyto en Artemis verworpen:

  • Het verbod gaat over aanmerkelijk minder dan 2,5 % van de totale verkochte hoeveelheid werkzame stof. De rechtbank is met de Staat van oordeel dat van een algemeen gebruiksverbod geen sprake is.
  • De rechtbank is met de Staat van oordeel dat van de door Nefyto en Artemis gestelde doorkruising van het toelatingsbeleid geen sprake is.
  • De rechtbank is van oordeel dat de doelen die het Besluit beoogt na te streven in het geheel genomen kwalificeren als doelen van algemeen belang die een inbreuk op het vrij verkeer van goederen (in beginsel) kunnen rechtvaardigen.
  • De rechtbank is verder met de Staat van oordeel dat de noodzaak van het verbod voldoende is aangetoond.
  • De rechtbank is verder van oordeel dat de geschiktheid van het verbod voldoende is aangetoond.
  • Ten slotte is ook de evenredigheid van het verbod voldoende aangetoond.

RIWA is tevreden dat het verbod van kracht blijft, omdat het bijdraagt aan de bescherming van oppervlaktewater dat wordt gebruikt voor de drinkwaterproductie.

Enorme plastic walvis op weg naar Utrecht

In de Catharijnesingel voor TivoliVredenburg zal binnenkort een enorme, plastic walvis verschijnen – gemaakt van vijf ton zwerfval uit de oceaan bij Hawaii. Op initiatief van de Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie (REBO) van de Universiteit Utrecht komt het kunstwerk voor zes maanden naar Utrecht. “Deze walvis staat symbool voor ons onderzoek naar duurzaam waterbeheer.”

Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht en programmaleider van het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law, was voor een conferentie over duurzaamheid in Brugge. Daar zag ze het kunstwerk Skyscraper voor het eerst. Ze was onder de indruk van het ruim elf meter hoge gevaarte en onderzocht de mogelijkheden om het kunstwerk naar Utrecht te halen.

Met de hulp van zes verschillende partners, die allemaal even enthousiast zijn over de uitstraling en boodschap van de walvis, lukt dat. De opbouw van de plastic walvis start eind december. Op 17 januari is de officiële opening van het kunstwerk. Daarna worden er verschillende evenementen en lezingen rondom de walvis georganiseerd (het programma vind je hier). Het kunstwerk is gedurende zijn tijd in Utrecht voor iedereen te zien.

Onderzoek naar duurzaam oceaangebruik

Skyscraper is een kunstwerk van het Amerikaanse bureau KCA, waarmee de makers aandacht willen vragen voor de problemen van de plastic soep in de oceaan. “Het past heel mooi binnen ons onderzoek naar een duurzaam beheer van rivieren en de zee”, zegt Van Rijswick. De Universiteit Utrecht doet veel onderzoek naar de oorzaken en schadelijke gevolgen van de plastic soep. Zo onderzoekt Marleen van Rijswick hoe ecosystemen kunnen worden beschermd door middel van een brongerichte benadering die voorkomt dat rivieren worden vervuild en oceanen uiteindelijk een plastic soep worden. Seline Trevisanut onderzoekt hoe het recht kan bijdragen aan een duurzamer gebruik van oceanen. Alex Oude Elferink zit in de Scientific Advisory Board van The Ocean Cleanup. Oceanograaf Erik van Sebille brengt in kaart hoe plastic afvalstromen zich door de oceaan bewegen. En bij de faculteit Bètawetenschappen wordt gewerkt aan de ontwikkeling van plastic uit biomaterialen.

Vier etages hoog

Van Rijswick: “De walvis niet alleen heel goed bij ons onderzoek, het is ook een hele gave manier om mensen bewust te maken van het feit dat er echt wat moet gebeuren op dit gebied. Het kunstwerk is ongeveer zo hoog als een gebouw van vier etages, dus het valt enorm op. Het geheel ziet er vrolijk uit, totdat je goed kijkt en de herkomst van het plastic herkent. De kunstenaar heeft daar heel goed over nagedacht.”

Het kunstwerk lag tot voor kort in Brugge voor de Triënnale Brugge 2018. Utrecht wordt de tweede bestemming van de Skyscraper. In de zomer reist het geheel door naar Parijs en van daaruit naar vele andere steden in de wereld.

RIWA-Rijn

RIWA-Rijn sponsort de komst  van de walvis naar Utrecht, omdat we mensen bewust willen maken van het plastic dat via de rivieren in de zee terechtkomt.

Dit project wordt financieel en praktisch mede mogelijk gemaakt door de hulp van de Provincie Utrecht, de Gemeente Utrecht, Waterschap Stichtse Rijnlanden, de Vereniging van Rivierwaterbedrijven (RIWA), verzekeraar ASR en ingenieursadviesburo Sweco.