Water availability bottlenecks in the French-Belgian Meuse catchment

Voorliggend onderzoek is uitgevoerd als onderdeel van de afstudeerstage van Floor Hermans aan de WUR. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met RIWA-Maas en HKV Lijn in Water. Deze oplegnotitie is een korte samenvatting van het werk van Floor Hermans.

Introductie

De waterbeschikbaarheid in de Maas neemt in de toekomst sterk af. Door klimaatverandering neemt het aanbod af en door economische ontwikkeling neemt de vraag toe.

Deltares heeft in opdracht van RIWA-Maas in 2020 een knelpuntenanalyse zoetwater uitgevoerd op basis van de Deltascenario’s 2017, waarin de KNMI’14-klimaatscenario’s de basis vormen. Deze analyse is uitgevoerd met het RIBASIM-model van het Maasstroomgebied. De knelpuntenanalyse laat zien waar in het Maasstroomgebied de watervraag in de toekomst hoger zal zijn dan het wateraanbod in tijden van droogte.

Recent heeft het KNMI de nieuwste klimaatscenario’s voor Nederland gepubliceerd, de KNMI’23-klimaatscenario’s. De impact van deze klimaatscenario’s op de waterbeschikbaarheid is nog onbekend. Floor Hermans heeft in haar afstudeerstage het onderzoek van Deltares geactualiseerd met de nieuwste klimaatscenario’s, met een focus op de ontwikkelingen in het Franse en Belgische deel van de Maas.

Onderzoeksdoel

Het identificeren van toekomstige knelpunten in waterbeschikbaarheid in het Maas-stroomgebied door het effect van verwachte klimaatverandering en sociaaleconomische ontwikkelingen te analyseren.

Belangrijkste resultaten

– De 10-daags gemiddelde jaarlijks minimale Maasafvoer neemt in ieder toekomstig klimaatscenario af;

– De maximale afname van de Maasafvoer is kleiner dan volgens de KNMI’14-klimaatscenario’s;

– De spreiding in de afvoerafnames is kleiner dan in de KNMI’14-klimaatscenario’s;

– De nat-droog-klimaatprojecties hebben vooral invloed op het aantal toekomstige waterbeschikbaarheidsknelpunten, terwijl uitstootscenario’s invloed hebben op de ernst van toekomstige waterbeschikbaarheidsknelpunten;

– Knelpunten nemen naar verwachting toe in de toekomst: hierdoor is minder water beschikbaar voor gebruik in Nederland.

Advies

Het onderzoek van Floor Hermans laat zien dat de waterbeschikbaarheid in de Maas de komende decennia afneemt in Frankrijk en België. Nederland ligt benedenstrooms en is daarmee afhankelijk van de keuzes die in Frankrijk en België gemaakt worden. De hoeveelheid water die bij Borgharen via de Maas Nederland instroomt, neemt door klimaatverandering dus af. Door keuzes bovenstrooms kan deze afname nog groter worden.

Daarom wordt aanbevolen internationaal samen te werken in het Maasstroomgebied, omdat waterbeschikbaarheid in de Maas niet alleen een nationaal probleem is. Naast de aanbeveling voor samenwerking wordt ook vervolgonderzoek naar onderstaande vragen aanbevolen:

– Is het huidige waterbeheer in Nederland adequaat genoeg voor de toekomst?

– Moet de focus liggen op beheer van reservoirs bovenstrooms of op maatregelen in Nederland?